Resekcja chirurgiczna części wątroby jest podstawową metodą leczenia guzów wątroby i pozwala na uzyskanie dobrych odległych wyników terapii. Rozwój technik chirurgicznych, poszerzenie wiedzy w zakresie anatomii wątroby wpływa na znaczną poprawę wyników leczenia chirurgicznego. W zależności od lokalizacji i rozmiaru guza zakres resekcji może się różnić – od małej, obejmującej tylko miąższ wątroby, otaczający guz, do rozległych operacji, obejmujących prawie 70% miąższu wątroby. Wszystkie resekcje wątroby można podzielić na anatomiczne i nieanatomiczne. Anatomiczne resekcje przebiegają w granicach segmentów wątroby, natomiast nieanatomiczne zwykle wykonuje się bez uwzględnienia anatomii segmentarnej.
Wybór wielkości i typu operacji zależy od typu guza, jego lokalizacji, rozmiaru, planowanej objętości pozostałego po usunięciu miąższu wątroby. W zmianach złośliwych konieczne jest uzyskanie marginesu zdrowej tkanki, natomiast w zmianach łagodnych, np. naczyniaki, gruczolaki, torbiele, FNH, dopuszczalna jest enukleacja, tak zwane wyłuszczenie, guza. Obecnie nie jest jednoznacznie ustalony niezbędny margines zdrowej tkanki w przebiegu zabiegów chirurgicznych. Często opisywany w literaturze dwucentymetrowy margines zdrowych tkanek jest optymalny w stosunku do biologicznie agresywnych guzów złośliwych, takich jak HCC. Często jednak uzyskanie tego marginesu bywa bardzo trudne z powodu sąsiadujących dużych naczyń lub obecnych przerzutów.
Resekcja wątroby jest operacją, która wykonuje się w znieczuleniu ogólnym. Dostęp do wątroby w zabiegach operacyjnych uzyskuje się przez cięcie pod prawym łukiem żebrowym. Kolejny etap operacji obejmuje eksplorację jamy brzusznej i wykonanie śródoperacyjnego USG wątroby celem wykrycia nieopisywanych w badaniach obrazowych zmian. Za tym idzie uwalnianie planowanej do usunięcia części wątroby i zaznaczenie granicy wycięcia pod kontrolą USG. Samo wycięcie zmienionego fragmentu wątroby jest wykonywane za pomocą specjalistycznych narzędzi chirurgicznych pozwalających na precyzyjne preparowanie i zaopatrzenie naczyń położonych w miąższu wątroby. Czasami wskazane jest jednoczesne usunięcie pęcherzyka żółciowego. Wycięty preparat zostaje wysłany do badania histopatologicznego. W okolicy po wyciętym miąższu wątroby zostaje pozostawiony dren, który zwykle jest usuwany w 3-5 dobie. Po zabiegu operacyjnym pacjent budzi się pod kontrolą personelu medycznego i zostaje przywieziony na swoja sale, po czym zostaje objęty intensywnym monitoringiem.
W kolejnej dobie po operacji rozpoczyna się proces rehabilitacji pooperacyjnej, pacjent zaczyna wstawać, próbuje zrobić pierwsze kroki za pomocą rehabilitanta. Również stopniowo zaczynamy wprowadzać jedzenie doustne. Zwykle pobyt w szpitalu trwa około 7-10 dni. Przy większych zabiegach hospitalizacja może się wydłużać, a przy krótszych się skracać, w zależności od stanu pacjenta.
Większość resekcji wątroby wykonuje się metodą klasyczną, jednak pojawia się coraz większa liczba publikacji wskazujących na skuteczność laparoskopowych resekcji wątroby. Autorzy tych publikacji udowadniają, że ta metoda jest bezpieczna, dobrze tolerowana przez pacjenta i zapewnia dobre wyniki pod względem onkologicznym.
Do powikłań po resekcji wątroby dochodzi u około 20-30% pacjentów bez wywiadu marskości. Biorąc pod uwagę rozwój technik chirurgicznych skierowanych na zapobieganie krwawieniu, aktualnie dominującymi są powikłania objawiające się w okresie pooperacyjnym. Należą do nich krwotok pooperacyjny, zakażenia rany operacyjnej lub okolicy operowanej, przecieki żółci – tak zwane przetoki żółciowe pooperacyjne, powikłania pulmonologiczne, zaburzenia czynności wątroby mogące skutkować jej niewydolnością.
Przecieki żółci w okresie pooperacyjnym stanowią obecnie główną przyczynę powikłań. W ciągu ostatnich lat mimo rozwoju technik chirurgicznych odsetek tych powikłań pozostaje na stałym poziomie około 15-20%. Przetoki żółciowe można rozpoznać, gdy w okresie trzech lub kolejnych dób pooperacyjnych koncentracja bilirubiny w treści z drenażu jest 3-krotnie wyższa od jej koncentracji we krwi, czyli gdy przez dren pooperacyjny częściowo wydobywa się żółć produkowana w wątrobie. Zwykle leczenie przetok żółciowych polega na dłuższym utrzymaniu drenu, po okresie kilku tygodni takie wydzielanie samoistnie się zatrzymuje. Rzadziej, w trudniejszych przypadkach, w leczeniu przecieków żółci może być stosowany drenaż przezskórny lub/i endoskopowe protezowanie dróg żółciowych.
Jednym z najgroźniejszych powikłań pooperacyjnych jest niewydolność wątroby. Główną przyczyną pooperacyjnej niewydolności wątroby jest niewystarczająca do prawidłowego funkcjonowania objętość pozostałego po usunięciu miąższu wątroby, rzadziej przyczyną może być zakrzepica naczyń wątroby. Niewydolność wątroby pooperacyjna jest powikłaniem rzadkim i głownie dotyczy dużych i rozległych operacji wątroby. Najważniejszym środkiem zapobiegania powstania pooperacyjnej niewydolności wątroby jest skrupulatne planowanie resekcji i ocena planowanej objętości i jakości pozostałego miąższu. Szczególnie u pacjentów z marskością wątroby lub poddanych intensywnej chemioterapii. Wszystkie choroby wątroby, jak i przebyta chemioterapia negatywnie wpływają na zasoby regeneracyjne narządu oraz powodują zwiększoną ilość możliwych powikłań pooperacyjnych.
W przypadku prawidłowego gojenia usunięciu szwów zwykle odbywa się w 10-14 dobie w Poradni Chirurgicznej. Po takich operacjach mogą pojawiać się są zaburzenia czucia lub bóle pod prawym lukiem żebrowym, które z czasem łagodzą się lub samoistnie ustępuje. Powrót do normalnej codziennej diety zwykle trwa około 4-6 tyg. Ograniczenie wysiłku fizycznego, bardziej tu chodzi o podnoszenie ciężarów, dotyczy okresu 2 mies. po operacji. Aczkolwiek umiarkowany wysiłek aerobowy, taki jak chodzeniem lub nordic walking, można stopniowo sprowadzać już 2-3 tygodnie po zabiegu.